1.3.1. Đặc trưng của Logistics – 1.3. Đặc trưng và yêu cầu cơ bản của Logistics – Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ LOGISTICS – Giáo trình Quản trị Logistics – GS.TS.Đặng Đình Đào

1.3.1. Đặc trưng của Logistics

🔶 Thứ nhất, Logistics không chỉ là một hoạt động riêng lẻ, mà là một chuỗi các hoạt động bao gồm từ quá trình sản xuất sản phẩm đến khi giao hàng cho khách hàng. Về bản chất, Logistics là quá trình tối ưu hóa về địa điểm, thời gian, tính đồng bộ, và quản lý việc vận chuyển cũng như lưu trữ nguồn tài nguyên, từ nguyên liệu ban đầu cho đến khi đến tay người tiêu dùng cuối cùng. Mục tiêu của Logistics là đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng một cách hiệu quả nhất với chi phí hợp lý, thông qua hàng loạt các hoạt động kinh tế.
🔶 Thứ hai, dịch vụ Logistics là một hoạt động thương mại mang tính liên ngành, bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau và chịu sự quản lý, điều phối từ nhiều cơ quan, bộ ngành liên quan. Quá trình này bao gồm việc quản lý dòng chảy và vận chuyển của nguyên liệu, bán thành phẩm, và thành phẩm. Logistics có liên hệ mật thiết với các hoạt động sản xuất kinh doanh, thương mại, giao thông vận tải, hải quan, công nghệ thông tin, và tài chính.
🔶 Thứ ba, dịch vụ logistics liên quan mật thiết đến mọi giai đoạn của quá trình sản xuất. Đây là hoạt động quản lý dòng chảy của nguyên vật liệu, bắt đầu từ khâu mua sắm, qua quá trình lưu kho, sản xuất sản phẩm, và cuối cùng là phân phối đến tay người tiêu dùng. Vì thế, logistics luôn đồng hành cùng mọi bước trong quá trình tái sản xuất. Việc phát triển dịch vụ logistics sẽ giúp cho hoạt động sản xuất diễn ra liên tục, đảm bảo đúng tiến độ và chất lượng sản phẩm. Sau khi sản phẩm được hoàn thiện, logistics tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc phân phối và vận chuyển hàng hóa đến người tiêu dùng, bao gồm các công đoạn như vận chuyển, lưu kho và giao hàng. Điều này chứng tỏ logistics đóng vai trò không thể tách rời trong suốt quá trình tái sản xuất, từ khâu sản xuất, phân phối, trao đổi cho đến tiêu dùng.
🔶 Thứ tư, Logistics đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp. Nó giúp điều phối toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp, từ khi sản phẩm còn trong dây chuyền sản xuất cho đến khi đến tay người tiêu dùng. Doanh nghiệp có thể kết hợp các yếu tố Logistics khác nhau hoặc sử dụng toàn bộ các dịch vụ này, tùy thuộc vào nhu cầu cụ thể. Logistics còn góp phần quản lý hiệu quả việc di chuyển và lưu trữ nguyên vật liệu vào doanh nghiệp, cũng như việc di chuyển bán thành phẩm bên trong doanh nghiệp.
🔶 Thứ năm, Logistics đã phát triển lên một mức độ cao và hoàn thiện hơn từ dịch vụ vận tải và giao nhận truyền thống. Quá trình phát triển này đã thay đổi bản chất và mở rộng chức năng của dịch vụ vận tải, từ việc chỉ thực hiện các công đoạn riêng lẻ như thuê tàu, lưu kho, chuẩn bị hàng hóa, đóng gói, làm thủ tục thông quan, đến việc cung cấp dịch vụ trọn gói từ kho đến kho. Trước đây, dịch vụ này chỉ đóng vai trò là đại lý hoặc người được ủy thác, nhưng nay đã trở thành một chủ thể quan trọng trong hoạt động vận tải và chịu trách nhiệm pháp lý đầy đủ với khách hàng. Ngày nay, người giao nhận không chỉ quản lý vận tải mà còn giám sát một hệ thống đồng bộ từ giao nhận, cung ứng nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, bảo quản hàng hóa trong kho, phân phối đúng nơi, đúng lúc và sử dụng hệ thống thông tin điện tử để theo dõi và kiểm tra. Do đó, người giao nhận vận tải giờ đây đã trở thành người cung cấp dịch vụ Logistics toàn diện.
🔶 Thứ sáu, Logistics là sự hoàn thiện trong việc phát triển dịch vụ vận tải đa phương thức (MTO – Multimodal Transport Operator) (9). Trước đây, hàng hóa thường được vận chuyển theo lô nhỏ từ nước xuất khẩu sang nước nhập khẩu, và phải sử dụng nhiều phương tiện vận tải khác nhau. Người gửi hàng phải ký kết nhiều hợp đồng với các nhà vận chuyển khác nhau, trong khi mỗi nhà vận chuyển chỉ chịu trách nhiệm cho một phần dịch vụ hoặc chặng đường mà họ đảm nhận. Điều này làm tăng rủi ro về mất mát hàng hóa cho người gửi. Vào thập niên 70 của thế kỷ XX, cuộc cách mạng container trong ngành vận tải đã giúp đảm bảo an toàn và nâng cao độ tin cậy cho việc vận chuyển hàng hóa, từ đó làm nền tảng cho sự ra đời và phát triển của vận tải đa phương thức. Trong mô hình này, người gửi hàng chỉ cần ký một hợp đồng duy nhất với nhà điều hành vận tải đa phương thức (MTO), và MTO sẽ chịu trách nhiệm cho toàn bộ quá trình vận chuyển, từ lúc nhận hàng đến khi giao hàng, thông qua một chứng từ vận tải duy nhất, dù MTO có thể không phải là người trực tiếp vận chuyển. Vì vậy, MTO chính là đơn vị cung cấp dịch vụ Logistics.
(9) Vận tải đa phương thức là vận chuyển hàng và hành khách từ điểm đầu đến điểm cuối có sử dụng các phương thức vận tải khác nhau: hàng không, đường bộ, đường thuý và đường ống; cảng, trung tâm phân phối, cảng khách, các phương tiện như xe tải và tàu thủy, xếp dỡ hàng hoá và lưu kho…
🔶 Thứ bảy, dịch vụ Logistics chỉ có thể phát triển mạnh mẽ và hiệu quả khi được ứng dụng tối đa những thành tựu của công nghệ thông tin. Quá trình quản lý và thực hiện Logistics bao gồm rất nhiều công việc và giấy tờ như công văn, chứng từ, hóa đơn… Khi quy mô sản xuất của doanh nghiệp còn nhỏ và nhu cầu thấp, các quy trình này có thể thực hiện thủ công. Tuy nhiên, khi sản xuất mở rộng, số lượng và chủng loại hàng hóa cung ứng tăng lên, cùng với nhu cầu đặt hàng lớn, doanh nghiệp cần sử dụng hệ thống công nghệ thông tin, phần mềm quản lý và máy tính để xử lý mọi việc một cách nhanh chóng và chính xác. Do đó, sự phát triển của công nghệ thông tin và việc ứng dụng nó sẽ giúp dịch vụ Logistics của doanh nghiệp phát triển hiệu quả hơn, xử lý đơn hàng, phản hồi thông tin nhanh chóng, giảm hàng tồn kho, và quản lý nhập – xuất kho một cách hiệu quả.
🔶 Thứ tám, Logistics bao gồm ba khía cạnh chính trong hoạt động của doanh nghiệp: Logistics sinh tồn, Logistics hoạt động, và Logistics hệ thống. Ba khía cạnh này có mối liên hệ mật thiết với nhau, tạo nên một hệ thống Logistics hoàn chỉnh. Logistics sinh tồn liên quan đến việc đáp ứng những nhu cầu cơ bản của con người, bắt nguồn từ bản năng sinh tồn. Nó đảm bảo cung cấp những thứ cần thiết cho cuộc sống, như con người cần gì, cần bao nhiêu, khi nào cần và cần ở đâu. Đặc điểm của Logistics sinh tồn là có thể dự đoán và tương đối ổn định. Đây là hoạt động thiết yếu từ thời kỳ sơ khai của xã hội, và đến thời kỳ công nghiệp hóa, nó vẫn đóng vai trò nền tảng cho các hoạt động Logistics hiện đại.
🔶 Logistics hoạt động là một bước tiến mới, phát triển từ Logistics sinh tồn và liên quan đến quá trình sản xuất của doanh nghiệp. Nó mở rộng nhu cầu cơ bản bằng cách liên kết nhiều hệ thống sản xuất sản phẩm khác nhau. Logistics hoạt động liên kết nguồn nguyên liệu thô cần thiết cho quá trình sản xuất và phân phối sản phẩm cuối cùng. Ở khía cạnh này, Logistics hoạt động cũng có tính ổn định và dự đoán được. Nó bao gồm các quy trình vận chuyển, lưu kho nguyên liệu đầu vào, đi qua các giai đoạn sản xuất của doanh nghiệp và cuối cùng thâm nhập vào các kênh phân phối để đến tay người tiêu dùng. Đây chính là nền tảng cho Logistics hệ thống.
🔶 Logistics hệ thống đóng vai trò duy trì toàn bộ hoạt động Logistics. Nó bao gồm các yếu tố như máy móc, thiết bị, nguồn nhân lực, công nghệ, cơ sở hạ tầng và nhà xưởng, giúp cho hệ thống Logistics vận hành hiệu quả.

Mỗi ngày một câu truyền cảm hứng:
Học cách tiếp nhận, giúp ta trưởng thành.
Bởi vì nhân sinh có đến 8, 9 phần là không như nguyện ý.