4.4. Phương pháp tính toán nhu cầu vật tư cho kế hoạch sản xuất một loại sản phẩm – Chương 4: QUẢN TRỊ NHU CẦU – Giáo trình Quản trị Logistics – GS.TS. Đặng Đình Đào
4.4.1. Các khái niệm
Nhu cầu độc lập: Những nhu cầu phát sinh trực tiếp từ nhu cầu tiêu thụ thành phẩm hoặc các linh kiện riêng lẻ.
Nhu cầu phụ thuộc: Những nhu cầu được tính toán dựa trên cấu trúc sản phẩm.
Nhu cầu thô: Tổng nhu cầu phụ thuộc, sau khi chia cho hệ số thu hồi thành phẩm hoặc nhân với (1 + tỷ lệ phế phẩm).
Nhu cầu tinh: Phần còn lại của nhu cầu thô sau khi đã trừ đi lượng dự trữ ước tính.
Dự trữ ước tính: Lượng dự kiến có thể sử dụng để đáp ứng nhu cầu sản xuất, bao gồm cả phần tồn kho thực tế và phần sẽ tiếp nhận (đang trong quá trình sản xuất hoặc hàng đang nhập mua).
Phần sẽ tiếp nhận: Số lượng đã được đưa vào sản xuất nhưng chưa hoàn thành hoặc hàng đã đặt mua nhưng chưa nhận về.
Nhu cầu đặt mua: Số lượng cần mua hoặc sản xuất để đáp ứng nhu cầu tinh, được tính bằng tổng của nhu cầu tinh và dự trữ định mức.
4.4.2. Các bước tính toán
1. Tính nhu cầu thô: Bằng cách tổng hợp các nhu cầu độc lập.
2. Tính mức dự trữ ước tính: Lấy tồn kho thực tế cộng với phần sẽ tiếp nhận, trừ đi phần dự kiến tiêu thụ trong khoảng thời gian từ khi lập kế hoạch đến ngày kết thúc kế hoạch.
3. Tính nhu cầu tinh: Lấy nhu cầu thô trừ đi mức dự trữ ước tính.
4. Tính lượng đặt mua: Lấy nhu cầu tinh cộng với dự trữ định mức.
Yêu cầu này có thể trở thành đơn hàng đối với nhà cung cấp (nếu là chi tiết hoặc bán thành phẩm mua ngoài), hoặc trở thành lệnh sản xuất nội bộ nếu là chi tiết và bộ phận được sản xuất tại doanh nghiệp. Ngoài ra, yêu cầu cũng có thể là lệnh cung cấp nguyên vật liệu.
Trong Hình 4.4, việc tính toán nhu cầu được thực hiện cho từng cấp một, bắt đầu từ cấp 0 cho từng danh mục. Các yêu cầu về thời điểm đưa sản phẩm (chi tiết, vật liệu) vào sản xuất hoặc đặt mua, cũng như thời điểm hoàn thành hoặc tiếp nhận đều được trình bày thống nhất. Thời gian bắt đầu phải trước kỳ có nhu cầu (t) một khoảng nhất định, với t là số kỳ (ngày, tuần, tháng) cần thiết để sản xuất hoặc mua các bộ phận và lắp ráp sản phẩm (gọi là chu kỳ cung ứng).
Thời gian này bao gồm:
Thời gian chờ trước khi gia công (bắt đầu mua).
Thời gian gia công (hoặc mua).
Thời gian chờ vận chuyển. Thời gian vận chuyển.
Các loại thời gian khác.
4.4.3. Tính toán các yêu cầu mua
Yêu cầu tinh theo từng lô.
Nhu cầu thô tương đương với nhu cầu phụ thuộc, có điều chỉnh theo hệ số phế phẩm. Phương pháp tính toán Nhu cầu đặt hàng (sản xuất) được thực hiện như sau:
• Nhu cầu thô = Nhu cầu phụ thuộc x (1 + % phế phẩm) hoặc = Nhu cầu phụ thuộc / Hệ số thu hồi thành phẩm.
• Nhu cầu tinh = Nhu cầu thô – Dự trữ ước tính.
• Nhu cầu đặt mua = Nhu cầu tinh + Định mức dự trữ.
• Ngày bắt đầu = Ngày nhu cầu – Chu kỳ cung ứng. Yêu cầu tinh cho nhóm các lô.
Khi tổ chức sản xuất theo từng lô, có thể tiến hành gộp nhóm các yêu cầu. Quá trình ghép nhóm này có thể được thực hiện theo hai cách:
Ghép nhóm theo chu kỳ:
Khi nhu cầu cần được cung ứng định kỳ sau mỗi chu kỳ n. Trong trường hợp này, các nhu cầu tinh của n kỳ được gộp lại với nhau. Ngày bắt đầu của yêu cầu sẽ là ngày của kỳ đầu tiên trong n kỳ đã gộp.
Các bước tính toán bao gồm:
• Nhu cầu thô = Tổng nhu cầu phụ thuộc của n kỳ x (1 + % phế phẩm) hoặc = Tổng nhu cầu phụ thuộc / Hệ số thu hồi thành phẩm.
• Nhu cầu tinh = Nhu cầu thô – Dự trữ ước tính.
• Nhu cầu đặt mua = Nhu cầu tinh + Định mức dự trữ.
• Ngày bắt đầu = Ngày của kỳ đầu tiên trong n kỳ – Chu kỳ cung ứng. Ghép nhóm theo số lượng: Khi tổ chức sản xuất dựa trên số lượng kinh tế (ví dụ như số lượng Q). Phương pháp này ghép nhóm các nhu cầu đặt mua cho đến khi đạt được một lượng đủ lớn để đưa vào sản xuất, chẳng hạn vượt quá Q chiếc.
Các bước tính toán bao gồm:
• Nhu cầu thô = (Tổng các nhu cầu phụ thuộc đầu tiên) x (1 + % phế phẩm).
• Nhu cầu tinh = Nhu cầu thô – Dự trữ ước tính.
• Nhu cầu đặt mua = Nhu cầu tinh + Định mức dự trữ > Q.
• Ngày bắt đầu = Ngày đầu tiên của nhóm – Chu kỳ cung ứng.
Mỗi ngày một câu truyền cảm hứng:
Hãy là chính mình (Be yourself)
Hãy là chính mình (Just be yourself). Mọi người không cần phải (People don’t have to) thích bạn (like you), và bạn không cần phải (and you don’t have to) quan tâm (care).
