1.7. PHONG CÁCH GIAO TIẾP – Chương 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP – Kỹ Năng Giao Tiếp Kinh Doanh – TS Nguyễn Văn Hùng

1.7.1. Đặc điểm của phong cách giao tiếp

🌟 Phong cách giao tiếp
🗣️ Phong cách giao tiếp là hệ thống các lời nói, cử chỉ, điệu bộ, hành vi, và ứng xử được duy trì ổn định trong quá trình giao tiếp của mỗi người hoặc mỗi nhóm người. Phong cách này tạo nên nét riêng biệt trong cách mỗi cá nhân hoặc nhóm thể hiện thái độ, tình cảm và quan điểm của mình khi giao tiếp với người khác.

🌟 Đặc điểm của phong cách giao tiếp
Phong cách giao tiếp có ba đặc điểm chính, mỗi đặc điểm đóng vai trò quan trọng trong việc xác định phong cách giao tiếp của mỗi cá nhân:
🔒 Tính ổn định của phong cách giao tiếp chính là nét riêng biệt của mỗi người, mỗi nhóm trong giao tiếp. Nó biểu hiện qua đặc điểm thể chất cá nhân, nét riêng của từng nghề nghiệp, và đặc trưng của thời đại. Điều này có nghĩa là mỗi cá nhân sẽ có cách thức giao tiếp khác nhau dựa trên các yếu tố này. Ví dụ, phong cách giao tiếp của một giáo viên sẽ khác với phong cách của một doanh nhân, và cả hai đều chịu ảnh hưởng của bối cảnh xã hội, thời đại mà họ đang sống.
📏 Tính chuẩn mực trong giao tiếp nghĩa là mỗi hành vi giao tiếp đều được quy định bởi các chuẩn mực xã hội như đạo đức, văn hóa, thẩm mỹ, pháp luật. Các chuẩn mực này còn liên quan đến phong tục, tập quán, và lễ giáo của từng khu vực, xã hội. Ví dụ, ở một số nền văn hóa, việc giao tiếp cần phải rất trang trọng và tuân theo các nguyên tắc xã hội nghiêm ngặt, trong khi ở những nền văn hóa khác, giao tiếp có thể thoải mái và ít chính thức hơn.
🔄 Tính linh hoạt thể hiện trong giao tiếp là khả năng thay đổi phong cách giao tiếp theo từng tình huống cụ thể. Trong khi có những yếu tố trong giao tiếp là ổn định và khó thay đổi, một số yếu tố như lời nói, cử chỉ, và điệu bộ có thể thay đổi tùy thuộc vào đối tượng và hoàn cảnh giao tiếp. Điều này đảm bảo rằng mỗi cuộc giao tiếp đều phù hợp với tình huống và đạt hiệu quả cao nhất.

1.7.2. Các loại phong cách giao tiếp

Phong cách giao tiếp của mỗi cá nhân là đa dạng và phong phú. Tuy nhiên, dựa trên các đặc điểm phân loại điển hình, phong cách giao tiếp có thể chia thành ba loại chính:

👉 Phong cách giao tiếp dân chủ:
👫 Đặc điểm: Người có phong cách giao tiếp dân chủ luôn tạo ra không khí bình đẳng, thân mật, và thoải mái trong giao tiếp. Họ rất tôn trọng người đối diện, chú ý đến đặc điểm tâm lý cá nhân của đối tượng như sở thích, thói quen và nhu cầu. Họ thường lắng nghe một cách chân thành và tạo điều kiện cho người đối diện phát huy tính độc lập và sáng tạo trong các tình huống giao tiếp.
🌟 Ưu điểm: Phong cách này giúp đối tượng giao tiếp cảm thấy thoải mái, tự tin, và được tôn trọng, từ đó tạo ra một môi trường giao tiếp tích cực, thúc đẩy sự chủ động trong các mối quan hệ và công việc.

👉 Phong cách giao tiếp độc đoán:
🚫 Đặc điểm: Người giao tiếp theo phong cách này thường đặt ra các nguyên tắc cứng rắn và đòi hỏi mọi người tuân theo. Họ hành động một cách kiên quyết, ít lắng nghe ý kiến từ người khác và thường đánh giá, ứng xử theo cách đơn phương, không quan tâm đến quan điểm của đối tượng giao tiếp. Những người này thường có thái độ cứng nhắc, dẫn đến việc nhiều người ngại tiếp xúc với họ.
⚠️ Hạn chế: Phong cách độc đoán có thể kìm hãm sự sáng tạo và tính tự chủ của người khác, gây ra sự bất hạnh và hạn chế sự phát triển. Tuy nhiên, nó có thể hiệu quả trong những tình huống cần giải quyết nhanh chóng hoặc khi đối phó với những sự kiện mang tính cấp bách hoặc phong trào lớn.
⏳ Ưu điểm: Người có phong cách này thường là những người thẳng thắn, trung thực, nhưng nhiều khi lại thiếu tế nhị và khéo léo trong giao tiếp, đặc biệt khi tiếp xúc với người khác giới.

👉 Phong cách giao tiếp tự do:
💬 Đặc điểm: Phong cách này thường được thể hiện bằng lời nói, hành vi và thái độ có tính linh hoạt cao, nhưng lại bị chi phối nhiều bởi tâm trạng và cảm xúc của cá nhân. Do đó, các chuẩn mực xã hội có thể bị coi nhẹ và không được chú trọng. Mục đích, nội dung và đối tượng giao tiếp của họ thường thay đổi, và quan hệ giao tiếp của họ tuy rộng rãi, nhưng lại không sâu sắc.
🌈 Ưu điểm: Phong cách tự do mang lại cảm giác thoải mái cho đối tượng giao tiếp, khuyến khích họ thể hiện tính tích cực, đặc biệt với những người có ý thức tự giác cao. Điều này giúp người giao tiếp tự do duy trì mối quan hệ một cách tự nhiên và không bị gò bó bởi các quy tắc cứng nhắc.

🔄 Ba phong cách giao tiếp: Dân chủ, độc đoán, và tự do đều có ưu điểm và nhược điểm riêng. Trong giao tiếp hàng ngày, để đạt được hiệu quả cao nhất, cần kết hợp linh hoạt cả ba phong cách này tùy vào tình huống và đối tượng giao tiếp. Điều này không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc giao tiếp mà còn tạo ra một môi trường giao tiếp tích cực, hiệu quả và hòa hợp.

Mỗi ngày một câu truyền cảm hứng:
“Vẻ đẹp thực sự là khi bạn sống đúng với bản thân. Bạn không cần phải tìm kiếm sự chấp nhận từ người khác, điều quan trọng là bạn chấp nhận và yêu thương chính mình”. -Thiền sư Thích Nhất Hạnh-