3.2.3. Tác động của lời nói trong giao tiếp – 3.2. Kỹ Năng Sử Dụng Ngôn Ngữ Nói – Chương 3: KỸ NĂNG SỬ DỤNG NGÔN NGỮ – Kỹ Năng Giao Tiếp Kinh Doanh – TS Nguyễn Văn Hùng

🗣 Lời nói có sức mạnh to lớn
Lời nói tuy vô hình nhưng có tác động mạnh mẽ đến con người và các mối quan hệ xã hội. Không chỉ để trao đổi thông tin, lời nói còn giúp gắn kết tình cảm và xây dựng mối quan hệ bền vững.
💬 “Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” là một câu tục ngữ nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc sử dụng lời nói một cách khéo léo để đạt được sự đồng thuận và cảm thông giữa các bên.
🤝 Sức mạnh của lời nói tốt đẹp: Những lời nói nhẹ nhàng, thân thiện sẽ giúp tăng cường sự thân thiết, đồng thời làm cho tình cảm giữa con người trở nên gắn bó hơn.

🎯 Lựa chọn ngôn từ khi giao tiếp
Trong mọi tình huống giao tiếp, lựa chọn ngôn từ phù hợp là yếu tố bắt buộc để đảm bảo đạt được hiệu quả cao nhất.
📚 Phong cách học hiện đại đã chỉ ra rằng việc lựa chọn từ ngữ không chỉ cần phải chính xác mà còn phải phù hợp với bối cảnh, đối tượng và mục tiêu giao tiếp.
🧠 Kiểm soát cảm xúc khi nói: Khi gặp tình huống bức xúc như tranh luận hay chỉ trích, việc không kiểm soát được cảm xúc có thể dẫn đến những lời nói khiếm nhã hoặc nặng nề. Điều này có thể gây tổn thương và làm suy yếu mối quan hệ.
🌈 Mục đích của giao tiếp: Bên cạnh việc truyền đạt thông tin, lời nói còn giúp con người hiểu nhau, tôn trọng lẫn nhau và cùng nhau vượt qua những khó khăn, chia sẻ những niềm vui trong cuộc sống.

🌍 Lời nói thể hiện văn hóa và nhân cách
Cách chúng ta nói chuyện phản ánh văn hóa cá nhân và cộng đồng.
📖 Trần Ngọc Thêm trong cuốn “Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam” đã khẳng định rằng lối sống của người Việt, coi trọng tình cảm và các mối quan hệ, đã tạo nên thói quen cân nhắc kỹ lưỡng trước khi nói.
💡 Suy nghĩ kỹ trước khi nói: Những câu tục ngữ như:
👉 “Chim khôn chưa bắt đã bay/Người khôn chưa nói dang tay đỡ lời”: Người khôn ngoan luôn nhanh nhẹn và linh hoạt, biết đoán trước tình huống để ứng xử phù hợp trước khi xảy ra điều không hay.
👉 “Lời nói không là dao mà cắt lòng đau nhói”: Lời nói tuy không phải vũ khí nhưng có sức mạnh tổn thương tâm hồn, gây đau đớn và nỗi buồn sâu sắc cho người nghe.
Nhắc nhở chúng ta rằng lời nói có thể gây tổn thương hoặc mang lại sự an ủi, tùy thuộc vào cách sử dụng của chúng ta.
🤝 Tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau: Lời nói lịch sự và tế nhị giúp chúng ta tạo dựng sự tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau, tạo ra môi trường giao tiếp hòa thuận.

🧘 Nói năng cần suy nghĩ cẩn thận
Một trong những lý do chính khiến giao tiếp thất bại là do không suy nghĩ kỹ trước khi nói.
💥 Lời nói bất cẩn có thể gây mất thiện cảm hoặc làm tổn thương người khác. Ngược lại, lời nói đúng lúc và đúng cách có thể mang lại bình an, hạnh phúc.
💡 Nói với thiện ý: Lời nói tốt đẹp có thể biến thù thành bạn, còn lời nói tiêu cực có thể gây rạn nứt mối quan hệ. Triết lý “Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói” nhắc nhở chúng ta nên cân nhắc cẩn thận trước khi phát ngôn để tránh những hậu quả không mong muốn.
📜 Tục ngữ Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của việc suy nghĩ kỹ khi nói:
👉 “Ăn có nhai, nói có nghĩ”: Khi ăn, cần nhai kỹ để tiêu hóa tốt; tương tự, khi nói, cần suy nghĩ kỹ trước khi phát ngôn để tránh sai lầm hoặc gây hại.
👉 “Sẩy chân còn hơn sẩy miệng”: Vấp ngã về thể chất có thể đau đớn, nhưng lời nói sai lầm có thể gây hậu quả nghiêm trọng hơn, vì nó có thể làm tổn thương người khác và gây hối tiếc lâu dài.
Những câu này thể hiện rằng, nói năng không cân nhắc có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng không thể lường trước.

💬 Thành ngữ “Há miệng mắc quai” và bài học về lời nói
Thành ngữ “Há miệng mắc quai” nhắc nhở chúng ta về mối liên hệ giữa hành động và lời nói, và rằng một lời nói sai lầm có thể khiến bạn không thể tiếp tục biện minh cho bản thân.
🍽 Biểu tượng của miệng và quai hàm: Trong văn hóa Việt, “miệng” không chỉ là công cụ để ăn uống, mà còn đại diện cho việc nói năng. Quai hàm điều chỉnh cả việc ăn và nói, do đó, nếu ăn và nói không đúng lúc, bạn sẽ gặp phải khó khăn, giống như “mắc quai” không thể nói được.⚖️ Ý nghĩa mở rộng: Thành ngữ này cũng ám chỉ những người đã phạm sai lầm hoặc lợi dụng người khác, sau đó không thể phê phán hay chỉ trích đối phương, vì chính họ cũng đã mắc phải lỗi tương tự.
🔄 Ví dụ trong cuộc sống: “Anh ta đã nhận quà từ người khác nên không dám phê phán họ khi họ phạm lỗi. Đó chính là há miệng mắc quai.” Việc né tránh chỉ trích khi bản thân có liên quan đến hành động tiêu cực cũng là một bài học từ thành ngữ này.

💡 Bài học về lời nói trong giao tiếp
Những câu tục ngữ, thành ngữ về lời nói từ xa xưa đến nay đều nhắc nhở chúng ta rằng lời nói có sức mạnh to lớn trong cuộc sống.
💬 Một lời nói ác độc có thể gây tổn thương sâu sắc, trong khi một lời nói yêu thương có thể mang lại niềm vui và hạnh phúc. Việc suy nghĩ trước khi nói và lựa chọn ngôn từ một cách khôn ngoan là chìa khóa để xây dựng mối quan hệ tốt đẹp và tránh những hậu quả không mong muốn.
🤝 Sự khéo léo trong lời nói sẽ giúp kết nối con người với nhau, tạo ra sự đồng cảm, hòa thuận và mang lại nhiều giá trị tích cực trong cuộc sống và công việc.