1.1.1. Lược sử phát triển Logistics (Part III) – 1.1. Khái quát về Logistics – Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ LOGISTICS – Giáo trình Quản trị Logistics – GS.TS.Đặng Đình Đào

1.1.1. Lược sử phát triển Logistics (Tiếp theo)

⚓TÓM TẮT:

Người ta thường chia quá trình phát triển Logistics thành 5 giai đoạn chính, với mỗi giai đoạn đại diện cho một cấp độ tổ chức và phạm vi quản lý khác nhau:
📍 Logistics tại chỗ (Workplace Logistics): Đây là giai đoạn cơ bản nhất, nơi việc quản lý dòng chảy nguyên vật liệu được thực hiện tại một địa điểm duy nhất trong doanh nghiệp. Mục tiêu là tối ưu hóa các hoạt động riêng lẻ của từng cá nhân hoặc dây chuyền sản xuất theo nguyên tắc tổ chức lao động khoa học.
🏭 Logistics cơ sở sản xuất (Facility Logistics): Tại giai đoạn này, logistics mở rộng ra để quản lý dòng vận chuyển nguyên vật liệu giữa các phân xưởng trong nội bộ doanh nghiệp. Đây là khâu quan trọng đảm bảo việc cung ứng đúng và đủ vật tư cho sản xuất, được coi là công tác hậu cần vật tư nội bộ.
🏢 Logistics công ty (Corporate Logistics): Giai đoạn này tập trung vào việc vận chuyển nguyên vật liệu và thông tin giữa các cơ sở sản xuất và các quy trình trong một công ty. Đối với các công ty sản xuất, logistics diễn ra giữa nhà máy và kho bãi; với đại lý bán buôn, logistics quản lý việc di chuyển giữa các cơ sở phân phối, còn đối với bán lẻ, là giữa trung tâm phân phối và cửa hàng.
🔗 Logistics chuỗi cung ứng (Supply Chain Logistics): Xuất hiện từ những năm 1980, logistics chuỗi cung ứng nhìn nhận logistics như là dòng chảy của nguyên vật liệu, thông tin và tài chính giữa các đơn vị trong chuỗi. Đây là sự kết nối giữa các cơ sở hạ tầng như nhà máy, kho hàng, phương tiện vận tải và hệ thống thông tin, tất cả cùng làm việc để đảm bảo chuỗi cung ứng hoạt động hiệu quả. Ba dòng chính trong chuỗi này gồm: dòng thông tin (trao đổi đơn hàng và theo dõi hàng hóa), dòng sản phẩm (di chuyển hàng hóa từ nhà cung cấp đến khách hàng) và dòng tài chính (dòng tiền và thanh toán).
🌍 Logistics toàn cầu (Global Logistics): Đây là cấp độ phát triển cao nhất của logistics, liên quan đến việc vận động nguyên vật liệu, thông tin và tiền tệ giữa các quốc gia. Logistics toàn cầu phức tạp do phải xử lý các vấn đề về luật pháp, văn hóa, múi giờ, tiền tệ và rào cản kinh doanh quốc tế. Sự phát triển mạnh mẽ của logistics toàn cầu được thúc đẩy bởi xu hướng toàn cầu hóa, sự mở rộng thương mại và mua bán trực tuyến.
Hiện nay, nhiều nhà kinh tế dự báo rằng giai đoạn tiếp theo sẽ là Logistics hợp tác (Collaborative Logistics), nơi tối ưu hóa thời gian thực hiện và sự kết nối giữa tất cả các thành phần trong chuỗi cung ứng sẽ tiếp tục được nâng cao.

Người ta thường chia quá trình phát triển Logistics thành 5 giai đoạn:
📍 Logistics tại chỗ (Workplace Logistics)
🏭 Logistics cơ sở sản xuất (Facility Logistics)
🏢 Logistics công ty (Corporate Logistics)
🔗 Logistics chuỗi cung ứng (Supply Chain Logistics)
🌍 Logistics toàn cầu (Global Logistics)

1. Logistics tại chỗ (Workplace Logistics) là quá trình tổ chức và quản lý dòng vận chuyển nguyên vật liệu tại một vị trí làm việc trong doanh nghiệp, nhằm mục đích hợp lý hóa các hoạt động độc lập của cá nhân hoặc của dây chuyền sản xuất, dựa trên nguyên tắc tổ chức lao động khoa học.

2. Logistics cơ sở sản xuất (Facility Logistics) là dòng vận chuyển vật tư giữa các phân xưởng trong nội bộ doanh nghiệp. Facility Logistics được coi như một khâu đảm bảo cung ứng đúng và đủ vật tư cho sản xuất, là công tác hậu cần vật tư trong nội bộ doanh nghiệp.

3. Logistics công ty (Corporate Logistics) là sự vận chuyển của nguyên vật liệu và thông tin giữa các cơ sở sản xuất và các quá trình sản xuất trong một công ty. Đối với công ty sản xuất, hoạt động logistics diễn ra giữa các nhà máy và các kho lưu trữ hàng. Đối với một đại lý bán buôn, đó là dòng vận chuyển giữa các đại lý phân phối; còn đối với đại lý bán lẻ, logistics diễn ra giữa các trung tâm phân phối và các cửa hàng bán lẻ.

4. Logistics chuỗi cung ứng (Supply Chain Logistics) được phát triển vào những năm 1980, với quan điểm rằng logistics là dòng chảy của nguyên vật liệu, thông tin và tài chính giữa các công ty (các đơn vị sản xuất và các cơ sở trong công ty) trong một chuỗi thống nhất. Đây là một mạng lưới các cơ sở hạ tầng (như nhà máy, kho hàng, cảng, cửa hàng…), các phương tiện vận tải cùng với hệ thống thông tin kết nối giữa các nhà cung cấp của công ty và khách hàng của công ty đó. Các hoạt động logistics (dịch vụ khách hàng, quản trị dự trữ, vận chuyển và bảo quản hàng hóa, v.v.) được liên kết để đạt được các mục tiêu trong chuỗi cung ứng. Điểm nhấn trong chuỗi cung ứng là tính tương tác và sự kết nối giữa các chủ thể trong chuỗi thông qua ba dòng liên kết chính:
(1) Dòng thông tin: quá trình trao đổi và nhận các đơn đặt hàng, theo dõi dịch chuyển của hàng hóa và chứng từ giữa người gửi và người nhận.
(2) Dòng sản phẩm: con đường dịch chuyển hàng hóa và dịch vụ từ nhà cung cấp tới khách hàng, đảm bảo đủ về số lượng và chất lượng.
(3) Dòng tài chính: chỉ dòng tiền và chứng từ thanh toán giữa các khách hàng và nhà cung cấp thể hiện hiệu quả kinh doanh (Hình 1.1).
Trong chuỗi cung ứng, logistics bao gồm cả hai cấp độ: hoạch định và tổ chức. Cấp độ thứ nhất đòi hỏi việc giải quyết vấn đề tối ưu hóa vị trí của các nguồn tài nguyên. Cấp độ thứ hai liên quan đến việc tối ưu hóa các dòng vận động trong hệ thống. Trên thực tế, hệ thống logistics ở các quốc gia và khu vực có nhiều điểm khác biệt, nhưng đều có chung điểm là sự kết hợp khéo léo, khoa học và chuyên nghiệp giữa các hoạt động như marketing, sản xuất, tài chính, vận tải, thu mua, dự trữ, phân phối,… nhằm đạt được mục tiêu phục vụ khách hàng tối đa với chi phí tối thiểu.

5. Logistics toàn cầu (Global Logistics) là sự vận động của nguyên vật liệu, thông tin và tiền tệ giữa các quốc gia. Nó kết nối các nhà cung ứng của nhà cung ứng với khách hàng của khách hàng trên toàn thế giới. Các dòng vận động của logistics toàn cầu đã gia tăng đáng kể trong những năm qua. Điều này là do quá trình toàn cầu hóa trong nền kinh tế tri thức, sự mở rộng của các khối thương mại và xu hướng mua bán trực tuyến. Logistics toàn cầu phức tạp hơn nhiều so với logistics trong nước bởi sự đa dạng về luật pháp, đối thủ cạnh tranh, ngôn ngữ, tiền tệ, múi giờ, văn hóa và các rào cản khác trong kinh doanh quốc tế.
Hiện có nhiều ý kiến khác nhau về giai đoạn tiếp theo của logistics. Nhiều nhà kinh tế cho rằng Logistics hợp tác (Collaborative Logistics) sẽ là giai đoạn tiếp theo và nó được kết hợp trên hai khía cạnh – không ngừng tối ưu hóa thời gian thực hiện với việc liên kết tất cả các thành phần tham gia chuỗi cung ứng.