6.6. Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động kinh doanh kho hàng – Chương 6. QUẢN TRỊ KHO HÀNG HÓA – Giáo trình Quản trị Logistics – GS.TS.Đặng Đình Đào

Các chỉ tiêu kinh tế – kỹ thuật là những thông số phản ánh đặc điểm của một đối tượng hoặc nhóm đối tượng, thiết bị, hiện tượng hoặc hoạt động, dưới góc độ kinh tế và kỹ thuật. Trong lĩnh vực quản lý kho hàng, các chỉ tiêu kinh tế – kỹ thuật thường được chia thành các nhóm: chỉ tiêu chung (hoặc chỉ tiêu khối lượng), chỉ tiêu chất lượng (hay các chỉ tiêu về tỷ trọng) và chỉ tiêu tương đối.
🔖 Chỉ tiêu chung bao gồm khối lượng hàng hóa lưu chuyển tổng cộng và khối lượng lưu chuyển của từng loại hàng. Ngoài ra, nó còn đo lường khả năng lưu thông qua kho (tức là công suất kho) hoặc dung tích của kho và cụm kho, cũng như mức độ trang bị các phương tiện tại kho.
🔖 Chỉ tiêu chất lượng thể hiện mức độ sử dụng các phương tiện kỹ thuật và chi phí lao động hoặc vốn đầu tư cho mỗi đơn vị hàng hóa. Chỉ tiêu này có thể bao gồm chi phí lao động hoặc chi phí vận hành trên mỗi đơn vị vốn cố định, vốn lưu động, hoặc khối lượng hàng hóa lưu chuyển. Một cách tính phổ biến của chỉ tiêu chất lượng là so sánh giữa các chỉ tiêu chung với các yếu tố khác. Ví dụ, tổng khối lượng hàng hóa lưu chuyển chia cho tổng diện tích kho sẽ cho biết mức lưu chuyển trên mỗi mét vuông diện tích kho.
🔖 Chỉ tiêu tương đối phản ánh mức độ cơ giới hóa trong công tác xếp dỡ, hiệu quả sử dụng thiết bị kho theo thời gian, và công suất giao hàng tập trung (giao hàng tận nơi theo yêu cầu của khách hàng).
Các chỉ tiêu kinh tế – kỹ thuật có thể được tính bằng nhiều cách khác nhau, như theo đơn vị hiện vật, giá trị hoặc sự kết hợp của cả hai. Ví dụ, chi phí cho mỗi tấn hàng lưu chuyển hoặc diện tích kho tính trên mỗi triệu đồng giá trị hàng hóa lưu chuyển qua kho. Chỉ tiêu giá trị có thể là tổng chi phí đầu tư, hoặc giá trị trên mỗi mét vuông kho.
Cuối cùng, các chỉ tiêu kinh tế – kỹ thuật không chỉ xác định rõ đặc điểm của kho hàng mà còn đóng vai trò quan trọng trong quá trình thiết kế, xây dựng và khai thác kho hàng một cách hiệu quả.

(1) 📝 Chỉ tiêu chu chuyển hàng hóa của kho (năm)

Chỉ tiêu này tính số lượng hàng hóa nhập, xuất, và bảo quản trong kho trong một khoảng thời gian nhất định, thực chất là khối lượng hàng hóa xuất kho trong năm. Khối lượng này phụ thuộc vào lượng hàng nhập kho. Ngoài ra, cần phân biệt thêm chỉ tiêu chu chuyển nội bộ, được xác định dựa trên hệ số gia công hàng trong kho:

Trong logistics, chu chuyển tổng và chu chuyển hàng hóa qua kho thường được gọi là chỉ tiêu lưu chuyển hàng hóa, và được tính theo giá trị.

(2) 📝 Chỉ tiêu khối lượng hàng dự trữ của kho

Để đảm bảo nhu cầu sản xuất kinh doanh diễn ra liên tục, không bị gián đoạn, ngoài chỉ tiêu chu chuyển hàng hóa trong năm, cần tính toán chỉ tiêu khối lượng hàng dự trữ. Khối lượng hàng dự trữ tại kho luôn thay đổi, phụ thuộc vào lượng hàng nhập hoặc xuất. Chỉ tiêu này được tính theo hiện vật, giá trị, số ngày tiêu dùng hoặc thời hạn bảo quản trung bình tại kho. Khối lượng hàng dự trữ có thể chia thành ba mức: tối thiểu, trung bình và tối đa.

Khối lượng hàng dự trữ để tính dự trữ bình quân, thường lấy theo kỳ (quý, hay tháng).

(3) 📝 Chỉ tiêu tốc độ lưu chuyển hàng và thời gian chu chuyển

Số vòng lưu chuyển hàng (hay còn gọi là hệ số chu chuyển (n))

Hệ số chu chuyển (n) định rõ tần suất chu chuyển của dự trữ (trong khoảng thời gian nhất định) là chỉ tiêu tỷ lệ nghịch với thời gian bảo quản hàng ở kho, nên n có thể được tính:

Đối với nhóm hàng hóa, người ta dùng công thức:

Thời gian của một vòng lưu chuyển (V) hay còn gọi là thời gian bảo quản hàng được xác định.

Ở đây: q là lượng hàng xuất ngày đêm.
Thời gian bảo quản hàng đối với nhóm hàng hóa được tính:

(4) 📝 Hệ số không đồng đều của hàng hóa nhập hoặc xuất kho (Kkđ)

Kkđ phụ thuộc vào: loại phương tiện vận tải sử dụng để vận chuyển hàng vào kho và giao hàng từ kho. Nếu sử dụng vận tải ô tô hoặc đường sắt với tần suất đều đặn, Kkđ thường ít bị gián đoạn. Ngược lại, nếu sử dụng đường thủy, do thời gian vận chuyển kéo dài nên Kkđ thường có độ chậm trễ lớn hơn. Ngoài ra, các yếu tố như thay đổi ca làm việc, biến động về sản lượng sản xuất giữa các ca và số ngày nghỉ trong năm cũng ảnh hưởng đến Kkđ.

(5) 📝 Các chỉ tiêu đánh giá về sử dụng hợp lý kết cấu nhà kho

Trong quản lý và khai thác kho hàng cần chú ý các chỉ tiêu dung tích và công suất nhà kho
a. Dung tích nhà kho: Đây là chỉ tiêu nói lên khả năng bảo quản, chứa hàng theo m3, tấn hoặc đơn vị cái, chiếc có tính đến đặc thù bảo quản của các loại hàng hóa.

b. Trong tính toán dung tích kho theo m3 cần tính đến một bộ phận dung tích kho để các giá, kệ…
Do vậy, cần phải xác định khối lượng (theo m3) giá (tủ) cũng như hệ số điều chỉnh sử dụng dung tích đó (Kdt).
Khối lượng hàng chứa bằng dung tích giá trừ đi khoảng không gian cần thiết để chất xếp và lấy hàng từ các giá (tủ).

Tính đến hệ số điều chỉnh cho thấy khả năng về mức độ sử dụng không gian chung về dung tích có các giá hàng, đống hàng, dung lượng kho theo thể tích được tính:

So sánh dung tích chung của kho với dung tích sử dụng ta biết được mức độ sử dụng không gian nhà kho.
Dung tích chung là khoảng không gian tối đa cho phép chất xếp hàng hóa, còn dung tích sử dụng là khoảng không gian thực tế chất xếp hàng hóa. Do đó hệ số sử dụng không gian nhà kho (I1) được tính như sau:

Hệ số sử dụng không gian chứa hàng với các giá tủ và đống hàng có tính đến hệ số điều chỉnh K (I2)

Chỉ tiêu tải trọng về dung lượng kho (e)

Trong các điều kiện khác nhau, tải trọng về dung lượng kho tỷ lệ thuận với chiều cao chất xếp hàng và hệ số sử dụng diện tích kho, dung tích các giá tủ để hàng, hay đống hàng.

(6) Chỉ tiêu đảm bảo toàn vẹn hàng hóa

Đảm bảo toàn vẹn hàng hóa trong kho thể hiện qua việc giảm hao hụt, mất mát về số lượng và chất lượng hàng hóa, bao gồm cả quá trình tiếp nhận, vận chuyển và xuất hàng. Trong phân tích hao hụt, cần xác định rõ nguyên nhân gây ra. Đầu tiên là những hao hụt vượt định mức (hao hụt tự nhiên), thường xuất phát từ: Bao bì hỏng, sắp xếp sai quy định, vi phạm quy trình bảo quản như nhiệt độ và độ ẩm không phù hợp…
Lượng hao hụt tự nhiên (y) được xác định như sau:

Ở những kho, bảo quản tốt hàng hóa lượng hao hụt tự nhiên thường ở mức tối thiểu (y -> min).

(7) Chỉ tiêu sử dụng phương tiện vận tải, xếp dỡ hàng ở kho

(8) Chỉ tiêu năng suất lao động kho tính theo ca (ngày) từng loại công việc (WcC)

Đối với doanh nghiệp dịch vụ, người ta còn tính năng suất lao động theo doanh thu dịch vụ hoặc thu nhập dịch vụ thực hiện trong kỳ (quý, năm).

Mỗi ngày một câu truyền cảm hứng:
“Nếu có một bí quyết để thành công, đó chính là khả năng hiểu và đồng cảm với quan điểm của người khác, biết nhìn nhận sự việc từ góc nhìn của họ và cả góc nhìn của bản thân.”