1.4. CẤU TRÚC CỦA HÀNH VI GIAO TIẾP – 1.4.3. Các quan hệ trong hành vi giao tiếp – Chương 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP – Kỹ Năng Giao Tiếp Kinh Doanh – TS Nguyễn Văn Hùng
Quan hệ là vị thế, địa vị của nhân cách với tất cả những gì ở xung quanh nó, kể cả bản thân nó.
👥 Quan hệ chủ thể – khách thể:
✍️ Chủ thể là đối tượng tạo nên hành vi giao tiếp, còn khách thể là đối tượng mà chủ thể hướng tới trong quá trình giao tiếp.
✍️ Mối quan hệ giữa chủ thể và khách thể bị chi phối bởi tính cách và khí chất của chủ thể. Tùy vào tính chất của khách thể, chủ thể cần điều chỉnh hành vi và tính cách phù hợp.
🧠 Tính cách trong giao tiếp:
✍️ Tính cách là sự kết hợp của các đặc điểm tâm lý ổn định, quy định hành vi của con người trong các tình huống khác nhau.
✍️ Tính cách không phải lúc nào cũng đồng nhất với hành vi (ví dụ như “Khẩu Phật – tâm xà”), vì vậy chủ thể cần phát huy những nét tính cách phù hợp với khách thể và tình huống.
💥Khí chất trong giao tiếp: Khí chất là sự biểu hiện về cường độ, tốc độ và nhịp độ của các hoạt động tâm lý trong hành vi của con người. Con người có bốn loại khí chất cơ bản:
✍️ Linh hoạt: hoạt bát, vui vẻ, nhưng dễ chán nản.
✍️ Điềm tĩnh: bình thản, suy nghĩ sâu sắc, nhưng hơi chậm.
✍️ Nóng nảy: dễ kích động, xông pha, nhưng dễ mất hứng.
✍️ Ưu tư: nhạy cảm, dễ xúc động, nhưng nhận thức sâu sắc và tinh tế.
Trong thực tế, ít người có một kiểu khí chất đơn thuần. Nhà quản trị cần hiểu rõ ưu và nhược điểm của từng loại khí chất để phân công và đối xử hợp lý, giúp tối ưu hiệu quả công việc.
🔄 Quan hệ qua lại:
✍️ Quan hệ qua lại là mối liên hệ giữa các cá nhân hoặc với cộng đồng. Quan hệ này thường có sự tương tác ngược giữa các chủ thể nhưng không phải lúc nào cũng có cùng mô thức.
✍️ Quan hệ có thể công khai hoặc ngấm ngầm, và qua tiếp xúc, con người nhận thức được về người khác (từ ngoại hình đến tính cách, trí thức). Đồng thời, qua nhận xét của người khác, chúng ta cũng hiểu thêm về bản thân.
💬 Tác động từ nhận xét và biểu cảm:
✍️ Nhận xét và biểu cảm của người đối diện có thể gây ra rung cảm khác nhau: lời khen làm vui, lời chê làm buồn, lời trách khiến ta xấu hổ. Những lời nói thâm hiểm cũng có thể gây kích động mạnh.
🤔 Sự thay đổi trong giao tiếp:
✍️ Quá trình giao tiếp càng sâu sắc, mỗi cá nhân sẽ đánh giá lại tri thức và kinh nghiệm của mình, dẫn đến thay đổi thái độ hoặc quan điểm, có thể tôn trọng hoặc mâu thuẫn với đối phương.
🌍 Phương pháp giao tiếp và văn hóa:
✍️ Giao tiếp được điều chỉnh bởi vị trí xã hội, tầng lớp, và nhóm xã hội của mỗi cá nhân. Giao tiếp cũng bị ảnh hưởng bởi tập quán địa phương, văn hóa dân tộc, và chuẩn mực đạo đức.
✍️ Câu tục ngữ “Nhập gia tùy tục” phản ánh sự thích ứng với quy tắc và văn hóa của từng địa phương trong giao tiếp.
